(ေရာင္စံုတိမ္တံတား၊ ကုိကုိေမာင္) ေဆာင္းကူးရာသီထဲမွ ထိန္ခ်ံဳးေပဟုိင္စုိစြတ္ေျမ၌ အေရာင္အေသြး ထြန္းလင္းေတာက္ပ၍ ေဆာင္းကူးရာသီေလသည္ အဝါေရာင္တင္ေပးသည့္ ေရႊေရာင္ျဖစ္ေသာ ျမက္ခင္းမ်ားသည္ ထူထပ္ေသာ “အေပၚယံေၾကာေစာင္” ကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။

ထိန္ခ်ံဳးေပဟုိင္ ျပည္နယ္အဆင့္ စုိစြတ္ေျမ သဘာဝထိန္းသိမ္းေရးဇုန္၏ စုစုေပါင္းအက်ယ္အဝန္း ၁၆၂၉ ဟက္တာရွိ၍ စုိစြတ္ေျမ ၂၁၅.၆၉ ဟက္တာ ပါဝင္၍ ၂၀၁၆ခုႏွစ္တြင္ ယူနန္ျပည္နယ္ ျပည္သူ႔အစုိးရသည္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ပထမအဟုတ္ ျပည္နယ္အဆင့္ အေရးပါေသာ စုိစြတ္ေျမမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။

လက္ရွိခ်ိန္တြင္ ထိန္းသိမ္းေရးဇုန္ထဲတြင္ ဇီဝမ်ဳိးစံုမ်ဳိးကြဲမ်ား ေပါမ်ားႂကြယ္ဝၿပီး အပင္ ၂၃၃ မ်ဳိး၊ vascular plant ၁၅၉ မ်ဳိးကုိ စုစုေပါင္း ရွာေဖြစုေဆာင္းပါၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တိရစာၧန္ ၂၈၃ မ်ဳိးကုိ မွတ္တမ္းတင္မိ၍ ငွက္မ်ဳိး ၂၀၂ မ်ဳိး၊ ႏုိ႔တုိက္သတၲဝါ၊ ကုန္းေနေရေနသတၲဝါႏွင့္ တြားသြားသတၲဝါ စုစုေပါင္း ၆၈ မ်ဳိးႏွင့္ ငါးမ်ဳိး ၁၃ မ်ဳိးပါဝင္ပါသည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဟု ထိန္ခ်ံဳးေပဟုိင္ ျပည္နယ္အဆင့္ စုိစြတ္ေျမ သဘာဝထိန္းသိမ္းေရးဇုန္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ထိန္းသိမ္းေရးရံုး ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ခ်မ္းေဝမွာ မိတ္ဆက္ခဲ့ပါသည္။

ေပဟုိင္စုိစြတ္ေျမထဲမွ ေရကန္သည္ အလြန္အမင္း ႏံုးတင္ျခင္း၊ စုိစြတ္ေျမ၏ အက်ယ္အဝန္းႏွင့္ ေရမ်က္ႏွာျပင္သည္ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ က်ဥ္းခ်ံဳ႕လာျခင္း၊ ေရအရည္အေသြး အဆက္မျပတ္ ဆုိးဝါးလာျခင္းတုိ႔ကုိ ရည္ရြယ္၍ သိပံၸနည္းက် သက္ေသထူျပျခင္းကုိ အေျခခံျပဳၿပီး ထိန္ခ်ံဳးၿမိဳ႕သည္ ၂၀၁၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ စုိစြတ္ေျမ မူလအေျခသုိ႔ ျပန္ေရာက္လာေစျခင္း စီမံကိန္းကုိ ဦးေဆာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ခဲ့ပါသည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၀ ႏွစ္အတြင္း စုိစြတ္ေဂဟစနစ္ မူလအေျခသုိ႔ ျပန္ေရာက္လာေစရန္ ေလ်ာ္ေၾကးေငြ စုစုေပါင္း အယြမ္ ၆၀သန္းေက်ာ္ကုိ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွခဲ့၍ လက္ရွိတြင္ စုိစြတ္ေျမထဲမွ ေရမ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ကုိ ၁ မီတာခန႔္ ျမႇင့္တင္ၿပီး ေပဟုိင္စုိစြတ္ေျမ၏ အက်ယ္အဝန္းသည္ မူလ ၈၀၇ မုိမွ အမုိ ၃၄၀၀ ေက်ာ္သုိ႔အထိ တုိးခ်ဲ႕လာၿပီး သဘာဝေပါက္ပင္ အမုိ ၁၈၀၀ ျပန္ေရာက္လာေစၿပီး ဇီးဝမ်ဳိးစံုမ်ိဴးကြဲမ်ားသည္ ကာကြယ္ျခင္းႏွင့္ မူလအေျခသုိ႔ ျပန္ေရာက္လာေစျခင္းကုိ ရရွိပါသည္ ျဖစ္ေၾကာင္းဟု ခ်မ္းေဝမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

秋日的腾冲北海湿地色彩绚烂，被秋风染黄的金色草排犹如厚厚的“浮毯”。

据介绍，腾冲北海省级湿地自然保护区总面积1629公顷，内有湿地面积215.69公顷，是2016年云南省人民政府公布的第一批省级重要湿地。

腾冲北海湿地省级自然保护区管护局副局长张蔚介绍，目前保护区内生物多样性丰富，共采集到植物233种，湿地维管束植物159种。记录到动物283种，其中鸟类202种；哺乳、两栖、爬行动物共记录到68种；鱼类13种。

“针对北海湿地湖泊淤积严重，湿地面积和水面逐年缩小，水质不断恶化的情况，在科学论证的基础上，腾冲市于2010年牵头组织实施了湿地恢复工程。10年来，共投入湿地恢复生态补偿金6000余万元，目前湿地水位提升近1米，北海湿地面积由原来的807亩扩大至3400余亩，植被恢复1800亩，生物多样性得到保护和恢复。”张蔚说。