(ရောင်စုံတိမ်တံတား၊ လဲ့ရွှေရည်) အာရှဆင်ထီးများ၏ ကိုယ်ခန္ဓာတွင် အလွန်ထင်ရှားသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုရှိ၍ ၄င်းသည် ဆင်စွယ်ဖြစ်၍ သူတို့ တောရိုင်းထဲတွင် အသက်ရှင်နိုင်သည့် "လက်နက်"ဖြစ်ရုံသာမက သူတို့၏ ရုပ်ရည်အဆင့်အတန်းကို ထိခိုက်နိုင်သည့် အရေးကြီးသော အကြောင်းရင်းလည်းဖြစ်သည်။ ဆင်ထီးတစ်ကောင်သည် နှစ်သက်သည့် ဆင်အမကို မိတ်လိုက်နိုင်သနည်းအတွက် အခြားဆင်ထီးများနှင့် "PK" ရာ အနိုင်ယူနိုင်သနည်းအတွက် ဆင်စွယ်သည် လှပသနည်းဆိုသည်မှာ အလွန်အရေးကြီးဖြစ်သည်။

ပညာရှင်၏ အချက်အလက်များ

နာမည်။ ။ချန်ကျီမင်

အမှုဝန်ထမ်း။ ။ ဆစ်ဆောင်ပန်းနား အာရှဆင်ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် မွေးမြူရေးစင်တာ၏ "ဆင်ဖေဖေကြီး"

လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံ။ ။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ဤလုပ်ငန်း စတင်ဆောင်ရွက်ခြင်းကတည်းက အာရှဆင် ၅ ကောင်ကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ခဲ့ပြီး ၄င်းအနက် အွန်လိုင်းလူကြိုက်များသော "ယန်နယူ" နှင့် "လုံလုံ" တို့သည် သူ့ကို စိတ်များရစေသည့်ဆင်တို့ ဖြစ်ကြသည်။

အသိပညာ ၁။ ။ ဆင်၏သွားများကို အမျိုးအစား နှစ်မျိုးခွဲထားခြင်း

ဆင်၏သွားများကို အမျိုးအစား နှစ်မျိုးခွဲထား၍ ရှေ့သွားနှင့် အံသွားများ ဖြစ်သည်။ ပါးစပ်မှ ပေါက်ထွက်သည့်သွားများသည် ဆင်စွယ်ဟု ခေါ်လျက် အာရှဆင်၏ ရှေ့သွားဖြစ်သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ဆင်ထီးများသာ အလွန်ကြီးမား၊ အလွန်ထူတုတ်သော ရှေ့သွားရှိ၍ သူတို့၏ သက်တမ်းတစ်လျှောက်တွင် ဤသွားများ ပွန်းစေမှုများရှိနိုင်သည် သို့မဟုတ် ရန်ဖြစ်ခြင်း စသည်တို့ကြောင့် ကျိုးသွားဖြစ်နိုင်သော်လည်း အဆက်မပြတ် ကြီးထွားလာနိုင်သည်ဖြစ်သည်။

အာရှဆင်များ၏ ပါးစပ်ထဲတွင် အံသွားလေးလုံးရှိကာ ၄င်းသည် အစာဝါးသည့် သွားများဖြစ်သည်။ ဤသွားလေးလုံးသည် အာရှဆင်များ၏ သက်တမ်းတစ်လျှောက်တွင် ခြောက်ကြိမ် ကြီးထွားလာလျက်၊ ငါးကြိမ် လဲလျက်ရှိသည်၊ အသက် ၂ နှစ်ခန့်တွင် တစ်သုတ်လဲနိုင်လျက်၊ အသက် ၁၀ နှစ်ကျော်တွင်လည်း လဲလျက်ရှိသည်၊ အသက် ၃၀ ကျော်ပြီးနောက် အားလုံးကို တဖြည်းဖြည်းအစားထိုးနိုင်သည်။ သူတို့သွားလဲချိန်တွင်လည်း သစ်သားဖြင့် သွားကြိတ်ခြင်း၊ နှာခေါင်းကို ပါးစပ်ထဲထည့်ပြီး ဆွဲနှုတ်ခြင်း၊ တခါတရံ သွားရည်ယိုစီးခြင်း စသည့် အသေးစိတ်အချက်အလက်တချို့ကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။

အသိပညာ ၂။ ။ သွားတစ်မျိုး၏ အသုံးဝင်ခြင်းသုံးမျိုး

အစာဝါးသည့် အံသွားနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ဆင်ထီးများအတွက် ရှေ့သွား၏ အသုံးဝင်ခြင်း ပိုများသည်ဖြစ်သည်။ ရှေ့သွားသည် တောရိုင်းထဲတွင် အသက်ရှင်နိုင်သည့် အရေးကြီးသော လက်နက်ဖြစ်သည်။ ဆစ်ဆောင်ပန်းနား တိုင်လူမျိုးကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရပြည်နယ်ခွဲရှိ တောဆင်ချိုင့်ဝှမ်းတစ်လျှောက်တွင် လူသိများသော ဆင်ထီးတစ်ကောင် "တာ့ဖိုင်ယာ" ရှိပြီး ၄င်းသည် ထွားကျိုင်းသောခန္ဓာကိုယ်နှင့် လှပခိုင်ခံ့သော ဆင်စွယ်တစ်စုံကြောင့် "ဆင်ဘုရင်" ဟုခေါ်ကာ "တာ့ဖိုင်ယာ"ကဲ့သို့သော ဆင်ထီးများသည် အများအားဖြင့် တစ်ဦးတည်းနေထိုင်ပြီး မိတ်လိုက်သည့်ရာသီချိန်ရောက်လျှင် ဆင်အုပ်စုထဲသို့ ပြန်ဝင်ကာ ဤအချိန်တွင် သူတို့သည် ကြင်ဖော်ကို အရယူသည့်အတွက် မကြာခဏ ပြင်ပြင်ထန်ထန် တိုက်ခိုက်နိုင်သည် ဖြစ်၍ ကြီးထူထက်မြက်သော ဆင်စွယ်တစ်စုံသည် ၎င်းတို့၏ အရေးကြီးသော လက်နက်ဖြစ်လာသည်။

ကြင်ဖော်ရှာဖွေရာတွင် ကောင်းမွန်သော၊ ခြိမ်းခြောက်အကြမ်းဖက်သော ဆင်စွယ်တစ်စုံရှိလျှင် ဆင်အမကို ဆွဲဆောင်နိုင်သည်။ ၎င်းတို့အတွက် ဆင်စွယ်သည် ရုပ်ရည်အဆင့်အတန်းကို ထိခိုက်သည့် အရေးကြီးသော အကြောင်းရင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် သဘာဝထိန်းသိမ်းရေးနယ်မြေတွင် အစားအစာပိုနည်းသည့် ရာသီချိန်ရောက်လျှင် ရှေ့သွားသည်လည်း အစားအစာတူးဖော်သည့် ကိရိယာဖြစ်သည်။ ယခုအချိန်တွင် ၎င်းတို့သည် အမြစ်တူးရန် သို့မဟုတ် အခေါက်ကိုက်စားရန် ရှေ့သွားကို အသုံးပြုနိုင်သည်ဖြစ်သည်။

အသိပညာ ၃။ ။ သွားများကို ကိုယ့်ဟာကိုယ်ထိန်းသိမ်းခြင်း

ရုပ်ရည်အဆင့်အတန်းကို ထိခိုက်နိုင်သောကြောင့် ဆင်ထီးများသည် ၎င်းတို့၏ ဆင်စွယ်များကို ကောင်းမွန်စွာ ထိန်းသိမ်းလိမ့်မည်။ ဆင်စွယ် ကြီးထွားလာချိန် သို့မဟုတ် ပုံသဏ္ဍာန်ပြောင်းချိန်ရောက်တိုင်း ဆင်ထီးများသည် သစ်ပင်ရှာဖွေလျက် သို့မဟုတ် မြေဆီလွှာ ပျော့ပျောင်းသောနေရာများတွင် ကိုယ်ပိုင်၏ ဆင်စွယ်များကို ထက်မြက်အောင် ကြိတ်သွားလျက်ရှိသည်။

သူတို့မှာလည်း ကိုယ်ပိုင်ရသသဘောဆုံးဖြတ်ခြင်းရှိပြီး မတူသောဆင်ထီးများသည် ဆင်စွယ်များကို လှပအောင် လက်တွေ့ကျအောင် ပြုလုပ်သည့် ထူးခြားသော သွားကြိတ်နည်းများရှိကြသည်။

在亚洲象公象的身上，有一个尤为引人注目的部位，既是它们在野外生存的“武器”，也是影响它们颜值的重要因素，那就是象牙。一头公象能否追求到心仪的母象，能否在与其他公象的“PK”中获胜，象牙长得漂不漂亮很重要。

专家介绍

姓名：陈继铭

职务：西双版纳亚洲象救护与繁育中心“象爸爸”

知识点一：大象的牙分为两种

大象的牙分为两种，即门齿和臼齿。突出在外面的，也就是大家常说的象牙，那便是亚洲象的门齿。一般只有公象会长很大很粗的门齿，在它们的一生中，这对牙齿也许会有磨损或因为打架等原因折断，但都会不停生长。

而在亚洲象的口腔内，则有四颗臼齿，也就是亚洲象用于咀嚼食物的牙齿。这四颗牙齿在亚洲象的一生中要长6批、换5批，“2岁左右会换一批，10多岁也会换，一直到30岁以后慢慢全部换掉。”陈继铭说，它们换牙的时候也可以观察到一些细节，例如用木棍磨牙，将鼻子伸入口腔内拉扯，有时还会流口水。

知识点二：一种牙齿的三种用途

相对用来咀嚼食物的臼齿而言，公象门齿的作用则更多一些。首先，门齿是它们野外生存的重要武器。在西双版纳傣族自治州野象谷附近，有一头远近闻名的公象——“大排牙”，它凭借魁梧的身躯和一对漂亮、粗壮的象牙被称为“象王”，像“大排牙”这样的公象一般都是独居，到了交配的季节才会回到象群，此时它们时常会因为争夺配偶而大打出手，一对粗壮、锋利的象牙就成为了它们重要的武器。

对于寻找配偶这件事来说，象牙的作用可不仅限于此。拥有一对漂亮、威武的象牙也有吸引异性的作用。对于它们来说，象牙是决定颜值高低的重要因素之一。

除此之外，到了保护区食物较少的季节，门齿也是它们挖掘食物的工具。此时，它们也会用门齿来刨树根或者戳树皮食用。

知识点三：牙齿保养靠自己

既然影响颜值，公象们自然也会好好保养自己的象牙。每当象牙长长或形状变化后，公象都会找树去磨、去蹭，或者在泥土比较松软的地方用牙去戳，把自己的象牙磨尖锐、磨锋利。

当然它们也有自己的审美，不同公象也有一些自己独特的修整方式，让自己的象牙既美观又实用。（康静 柴静 刘云）